Το αντιστασιακό κίνημα στη Γαλλία και η θρυλική οργάνωση FTP

Το κείμενο που ακολουθεί είναι το αποτέλεσμα της επιθυμίας μας να κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναφορά στο αντιστασιακό κίνημα της Γαλλίας και κυρίως στην ένοπλη αντιστασιακή οργάνωση FTP και στη δράση της. Σκοπός μας είναι να αποτίσουμε ένα φόρο τιμής στους ανθρώπους που αφοσιώθηκαν ολόψυχα στον αγώνα κατά του φασισμού και του ναζισμού και έδειξαν ότι η ελευθερία κατακτάται με αγώνες και θυσίες.

Η κατάκτηση της Γαλλίας από τους ναζί και οι διάφορες δωσιλογικές ομάδες

Το 1940 ο στρατός της Ναζιστικής Γερμανίας (γνωστός και ως Βέρμαχτ) κατακτά τη Γαλλία. Η νικηφόρα προέλαση των Ναζί δείχνει ότι η στρατιωτική μηχανή του Χίτλερ είναι αρκετά ισχυρή και όλοι βλέπουν ότι το φάντασμα του ναζισμού αρχίζει να πλανάται σε όλο και περισσότερες χώρες της Ευρώπης.

Ο γαλλικός λαός υποδουλώνεται και υφίσταται όλα τα δεινά της κατοχής. Σε αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι πολυάριθμες συλλήψεις και εκτελέσεις, οι κατασχέσεις, τα βασανιστήρια κ.α. Οι διάφορες αστυνομικές υπηρεσίες του δωσιλογικής κυβέρνησης του Βισύ εξαπέλυσαν ένα όργιο τρομοκρατίας και είχαν αρκετά στενή συνεργασία με τα γερμανικά SD. Το έργο των Γερμανών κατακτητών φρόντισαν με προθυμία να το διευκολύνουν και διάφορες φασιστικές οργανώσεις και κόμματα όπως :

1) το Parti Populaire Francais, του οποίου ηγέτης ήταν ο Ντοριώ. Διέθετε μάλιστα και πολιτοφυλακή.

2) το Rassemblement National Populaire, με ηγέτη τον Ντεά. Η πολιτοφυλακή του είχε την ονομασία Legion Nationale Populaire.

3) το Parti Franciste, με ηγέτη τον Μπισάρ

4) το Ligue Francaise (Γαλλικός Σύνδεσμος) και άλλα.

Αυτές οι δωσιλογικές – φιλογερμανικές ομάδες φορούσαν συνήθως σκούρα μπλε πουκάμισα και σε πολλές περιπτώσεις οπλίζονταν από τους Γερμανούς κατακτητές.

Το 1943 η δοσιλογική κυβέρνηση του Βισύ δημιούργησε την Milice Francaise (Γαλλική Πολιτοφυλακή), με αρχηγό τον Νταρνάν και κύριο στόχο την εξόντωση των Γάλλων αντιστασιακών. Μια άλλη, λιγότερο σημαντική δωσιλογική ομάδα ήταν η Legion Nordafricaine (Βορειοαφρικανική Λεγεώνα), αποτελούμενη από μουσουλμάνους.

Η Γαλλική Εθνική Αντίσταση και η οργάνωση FTP

Μέσα όμως στο σκοτάδι της κατοχής ξεπρόβαλε και μια αχτίδα φωτός. Ο γαλλικός λαός δεν κάμφθηκε από το κλίμα τρομοκρατίας και τις ποικίλες διώξεις. Ιδρύθηκαν πολυάριθμες αντιστασιακές οργανώσεις από άτομα διαφόρων πολιτικών πεποιθήσεων. Το κίνημα της Αντίστασης άρχισε να μεγαλώνει και να εξαπλώνεται σε διάφορες περιοχές της κατεχόμενης Γαλλίας, δίνοντας ελπίδα στους υπόδουλους πολίτες της χώρας.

Μια από τις διάφορες οργανώσεις που έδρασαν στις τάξεις της Γαλλικής Αντίστασης ήταν και η FTP, στην οποία θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας.

H « Francs-tireurs et partisans » (FTP) (Ελεύθεροι Σκοπευτές και Αντάρτες) ήταν ένοπλη αντιστασιακή οργάνωση που έδρασε στη Γαλλία την περίοδο 1941 – 1944. Ιδρύθηκε το 1941 μετά από απόφαση που πήρε το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας (Parti Communiste Francais). Στόχος της οργάνωσης FTP ήταν να επιφέρει όσο το δυνατόν μεγαλύτερα πλήγματα εναντίον των Γερμανών κατακτητών, αλλά και διαφόρων Γάλλων συνεργατών τους.

Σημαντική συμβολή στον αντιστασιακό αγώνα του FTP είχε το «Εργατικό Κίνημα Μεταναστών», το οποίο εντάχθηκε στο FTP, με την ονομασία «FTP-MOI» και δραστηριοποιήθηκε στην περιοχή του Παρισιού.

Από τα τέλη του 1942, η αντιστασιακή δράση στις πόλεις ανατέθηκε σε αυτή την ομάδα αποφασισμένων και ριψοκίνδυνων μεταναστών, οι οποίοι υπάγονταν στην ηγεσία του ΚΚΓ (Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας), μέσω του Ζακ Ντυκλώ (Jacques Duclos). Ο Jacques Duclos (1896-1975) ήταν επιφανής κομμουνιστής, γεννημένος στη Νότια Γαλλία, πολεμιστής στη μάχη του Βερντέν και Γενικός Γραμματέας του ΚΚΓ την περίοδο 1950-1953.

Ο πιο δυναμικός πυρήνας του FTP-MOI δραστηριοποιήθηκε στο Παρίσι, στην καρδιά της ναζιστικής Κατοχής, με αρχηγούς τον Μπορίς Χόλμπαν και αργότερα τον Μισσάκ Μανουσσιάν. Στο σημείο αυτό, θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι ο Boris Holban (1908-2004) ήταν κομμουνιστής που γεννήθηκε το 1908 στη Βεσσαραβία και εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ρουμανίας. Ο Missak Manouchian (1906-1944) ήταν Γαλλοαρμένιος ποιητής, εβραϊκής καταγωγής, μέλος του ΚΚ Γαλλίας από το 1934 και ηγετικό στέλεχος της οργάνωσης FTP-MOI στην περιοχή του Παρισιού.

Η αντάρτικη ομάδα του Μανουσσιάν (Groupe Manouchian) κατάφερε στις 28 Σεπτεμβρίου 1943 να σκοτώσει τον Julius Ritter, αξιωματούχο των SS και στενό συνεργάτη του ναζιστή Fritz Sauckel. Ο Julius Ritter ήταν επόπτης της γαλλικής «Υπηρεσίας Αναγκαστικής Εργασίας» (Service du Travail Obligatoire –STO) και υπεύθυνος για την επιστράτευση Γάλλων εργατών για τα γερμανικά πολεμικά εργοστάσια.

Από τον Αύγουστο μέχρι τον Νοέμβριο του 1943 η ομάδα Μανουσσιάν πραγματοποίησε περίπου 30 επιθέσεις εναντίον γερμανικών στόχων. Στις 16 Νοεμβρίου 1943 ο Μανουσσιάν και άλλοι αντιστασιακοί συνελήφθησαν. Συνολικά 23 αγωνιστές έπεσαν στα χέρια της γερμανικής GFP και καταδικάστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες. Ο Μανουσσιάν μαζί με άλλα 21 άτομα εκτελέστηκαν κοντά στο Παρίσι στις 21 Φεβρουαρίου 1944, ενώ η 32χρονη Ρουμάνα Olga Bancic (1912-1944) εκτελέστηκε στις φυλακές της Στουτγάρδης στις 10 Μαΐου 1944.

Ανάμεσα στους εκτελεσθέντες του Φεβρουαρίου του 1944 ήταν και ο 20χρονος Γαλλοπολωνός Robert Witchitz, ο 28χρονος Ισπανός Célestino Alfonso, ο 21χρονος Γαλλοϊταλός Rino Della Negra, ο 22χρονος Ιταλός Spartaco Fontano, ο 21χρονος Γάλλος Georges Cloarec κ.α.                                                                                              

Τον Αύγουστο του 1942, ισχυρές εκρήξεις συγκλόνισαν το στάδιο Jean Bouin, στο Παρίσι, στη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα γερμανικών μονάδων. Τέσσερις στρατιώτες σκοτώθηκαν και πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν σοβαρά. Τον Απρίλιο, τον Μάιο και τον Ιούνιο, ο ήχος από τις χειροβομβίδες του Εργατικού Κινήματος Μεταναστών (FTP-MOI), που επιτίθονταν σε αστυνομικούς, γερμανικές περιπόλους και φυλάκια αναπτέρωσε το ηθικό του δοκιμαζόμενου λαού της Γαλλίας.

Πέρα από την ομάδα Μανουσσιάν έδρασαν και άλλες ομάδες του FTP-MOI σε διάφορες άλλες περιοχές της Γαλλίας. Για παράδειγμα, στη Μασσαλία (εργατούπολη και τόπος υποδοχής χιλιάδων μεταναστών από την Ισπανία και την κατεχόμενη Ευρώπη) έδρασε η ομάδα «Compagnie Marat», στη Λυών έδρασε η ομάδα «Compagnie Carmagnole» και στη Γκρενόμπλ η ομάδα «Compagnie Liberté». Οι δύο τελευταίες ομάδες μαζί είχαν 96 θύματα σε διάφορες επιχειρήσεις και δολιοφθορές. Από αυτούς τους 96, οι 29 ήταν Πολωνοεβραίοι, 5 Ούγγροι και Ρουμάνοι Εβραίοι, 17 Ιταλοί, 23 Γάλλοι, 5 Ισπανοί (μαχητές του Ισπανικού Εμφυλίου), 7 Πολωνοί, 2 Αρμένιοι, 1 Γερμανός και 7 αγνώστου εθνικότητας.

Τέλος, στην Τουλούζη έδρασε μια ομάδα με το όνομα «35th Brigade», δηλαδή 35^η Ταξιαρχία. Ηγετική φυσιογνωμία σε αυτή την ομάδα ήταν ο Marcel (Mendel) Langer (1903-1943), ο οποίος πολέμησε στο πλευρό των δημοκρατικών – αντιφασιστών στον Ισπανικό Εμφύλιο μέσα από τις γραμμές των Διεθνών Ταξιαρχιών. Ήταν ένας ιδιαίτερα τολμηρός Πολωνός που δεν λύγισε ποτέ (ούτε καν τη στιγμή του θανάτου) και αφοσιώθηκε ολόψυχα στον αγώνα για το ύψιστο ιδανικό : την ελευθερία.

Το 2009 προβλήθηκε η δραματική ταινία «L’ Armee du crime» («The Army of Crime»), του σκηνοθέτη Robert Guediguian, η οποία αναφερόταν στην ιστορία της αντιστασιακής οργάνωσης FTP-MOI.