Αγώνας για να δικαιωθούν τα θύματα του ναζισμού στο Δίστομο

Ειρηνικά, σχεδόν αμίλητα, υπό το φως των αναμμένων κεριών, επιζήσαντες και απόγονοι των θυμάτων της ναζιστικής σφαγής του Διστόμου, κάτοικοι της μαρτυρικού χωριού, συγκεντρώθηκαν στις 6 Ιανουαρίου 2011, έξω από τη γερμανική πρεσβεία στην Αθήνα.

Προσπάθησαν, μ' αυτόν τον τρόπο, να διατηρήσουν ζωντανό το αίτημα για τη διεκδίκηση αποζημιώσεων από το γερμανικό κράτος. Στις 14 Ιανουαρίου 2011 εκπνέει η προθεσμία που έχει στη διάθεσή της η Ελλάδα ώστε να παραστεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπου έχει προσφύγει η Γερμανία αποσκοπώντας στη μη καταβολή.

«Δεν μπορούν οι Γερμανοί να έχουν μόνο απαιτήσεις από την Ελλάδα χωρίς να αναγνωρίζουν και τις δικές τους οφειλές προς τη χώρα μας», είπαν κάποιοι από τους συγκεντρωμένους, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, στο ψήφισμα της συγκέντρωσης ότι «οι άνθρωποι από το Δίστομο που άναψαν σήμερα ένα κερί δεν το έκαναν για τα χρήματα της αποζημίωσης, αλλά για ν' αναγνωριστεί ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου και για να δικαιωθούν έπειτα από 67 χρόνια οι σφαγιασθέντες».

Θυμίζουμε ότι στις 10 Ιουνίου 1944 διαπράχθηκε ένα από τα πιο φρικτά εγκλήματα του ναζισμού. Τα στρατεύματα της ναζιστικής Γερμανίας και αιματοκύλησαν το χωριό. Εισέβαλαν στο Δίστομο και εξόντωσαν τους κατοίκους με απίστευτη μανία. Αξίζει να αναφέρουμε ότι πολλά από τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας ήταν ηλικιωμένοι, γυναίκες και παιδιά. Όταν λίγες μέρες αργότερα, μια επιτροπή του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού επισκέφτηκε το Δίστομο, συνέταξε μια έκθεση στην οποία αναφέρονταν αποκεφαλισμοί πεντάχρονων παιδιών και ακρωτηριασμοί νεαρών γυναικών. Η σφαγή ουδέποτε αναγνωρίστηκε από τη γερμανική πλευρά, η οποία δεν έχει κάνει δεκτό το οποιοδήποτε αίτημα αποζημίωσης.

Αυτά τα αναφέρουμε γιατί θεωρούμε απαραίτητο να έχει κάθε λαός ιστορική μνήμη. Είναι καλό, ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή που διάφοροι ακροδεξιοί – χιτλερικοί - χρυσαυγίτες πλαστογράφοι της ιστορίας αποσιωπούν τα εγκλήματα του Χίτλερ, να θυμόμαστε τα εγκλήματα του ναζισμού κατά της ανθρωπότητας και να μην παρασυρόμαστε από την προπαγάνδα παραπληροφόρησης που κάνουν διάφοροι νεοναζί.

Η ελληνική πλευρά προτίθεται κατ' αρχήν να παραστεί στη δίκη που θα γίνει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης, αλλά και νομικούς κύκλους, τα εγκλήματα πολέμου κατά της ανθρωπότητας δεν υπόκεινται σε παραγραφή και κατά συνέπεια η αξίωση των συγγενών των θυμάτων του Διστόμου για αποζημίωση διατηρείται ζωντανή, ανεξαρτήτως της απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου. Στη συνέχιση του δικαστικού τους αγώνα συνηγορεί το γεγονός ότι έχουν δικαιωθεί με αμετάκλητες αποφάσεις, τόσο της ελληνικής όσο και της ιταλικής Δικαιοσύνης.

Η ελληνική πλευρά στην πολιτικο-οικονομική μάχη ενώπιον του Δικαστηρίου της Χάγης θα επικαλεστεί, μεταξύ άλλων, δύο αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων που κηρύχθηκαν εκτελεστές από τα ιταλικά δικαστήρια. Πρόκειται για την απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς (137/1999) με την οποία αναγνωρίστηκε η υποχρέωση του Γερμανικού Δημοσίου να καταβάλει αποζημίωση στα θύματα του Διστόμου για ψυχική οδύνη και την απόφαση του Αρείου Πάγου (11/2000) που την κατέστησε αμετάκλητη.

Όμως, η διαδικασία εκτέλεσης κατά ακινήτων του Γερμανικού Δημοσίου που βρίσκονται σε ιταλικό έδαφος δεν ολοκληρώθηκε, καθώς η Γερμανία και η Ιταλία συμφώνησαν το Νοέμβριο του 2008 να παραπέμψουν τη διαφορά τους στο Δικαστήριο της Χάγης. Εκεί, η γερμανική πλευρά υπέβαλε αίτηση με την οποία ζητούσε να αναγνωριστεί ότι η Ιταλία δεν σεβάστηκε το δικαίωμα της ετεροδικίας και διέταξε μέτρα κατά περιουσίας του Γερμανικού Δημοσίου.

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης, με την παρέμβαση στην εκκρεμή δίκη, η Ελλάδα παρέχει «διπλωματική προστασία στους Ελληνες πολίτες, τους συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου, αλλά και άλλων μαρτυρικών χωριών που δεν μπορούν να παραστούν ατομικά στη Χάγη για να υπερασπιστούν τα νόμιμα συμφέροντά τους».

Δύο μελανά σημεία στην ιστορία των γερμανικών αποζημιώσεων : 

Η απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου του 2002, που δέχθηκε, σε αντίθεση με την προηγούμενη ετυμηγορία του Αρείου Πάγου, ότι είναι αναρμόδια τα ελληνικά δικαστήρια να δικάσουν το Γερμανικό Δημόσιο και ότι οι αποζημιώσεις είναι θέμα διακρατικών διαπραγματεύσεων, καθώς και η απαράδεκτη απόφαση του ανεκδιήγητου πρώην υπουργού Δικαιοσύνης του ΠΑΣΟΚ Μ. Σταθόπουλου να απαγορεύσει την κατάσχεση γερμανικών ακινήτων στην Ελλάδα υπέρ της αποζημίωσης των θυμάτων του Διστόμου. Η απόφασή του βασίστηκε σε μια αναχρονιστική διάταξη της πολιτικής δικονομίας, την οποία η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να καταργήσει, που επιτρέπει στον υπουργό Δικαιοσύνης να απαγορεύει την εκτέλεση αποφάσεων κατά αλλοδαπού Δημοσίου. Και αφού δεν μπορούσε να προχωρήσει η κατάσχεση ακινήτων της Γερμανίας στην Ελλάδα, ο αείμνηστος δικηγόρος Ι. Σταμούλης, που πρωτοστάτησε στο δικαστικό αγώνα για τη διεκδίκηση των αποζημιώσεων, κατέφυγε στη Φλωρεντία, όπου υπάρχουν γερμανικά ακίνητα, αιτούμενος την κατάσχεσή τους για την κάλυψη μέρους της αποζημίωσης που επιδίκασαν τα δικαστήρια στους κατοίκους του Διστόμου, δηλαδή των δικαστικών εξόδων.