Τα επιτεύγματα του Βενιζέλου. Κατορθώματα ενός μνημονιακού δημαγωγού

Αναδημοσιεύουμε ένα άρθρο της Εύας Μανωλαράκη για το περιοδικό HOT DOC.

Επιτεύγματα πολιτικού ανδρός

Στο βιογραφικό του ο Ευάγγελος Βενιζέλος εμφανίζεται ως ένας πολιτικός με γρήγορη εξέλιξη και σημαντικό έργο. Η αλήθεια είναι πως ο Βενιζέλος έχει πραγματικά μια εντυπωσιακή επαγγελματική και πολιτική εξέλιξη, που μάλλον είναι ασυνήθιστη για πολλούς λόγους. Πέρα από την αστραπιαία εξέλιξη του στις πανεπιστημιακές βαθμίδες, το ίδιο το νομικό του έργο σε όσα πόστα υπηρέτησε ως υπουργός είναι εντυπωσιακό. 0 Βενιζέλος θα μείνει πραγματικά αξέχαστος για νομοθετήματα που τον συνδέουν με τις πιο εκτρωματικές αλλαγές στην ελληνική νομική και πολιτική πραγματικότητα. Πίσω από όλα -ξεκινώντας από τον αντισυνταγματικό νόμο του Συντάγματος για την ατιμωρησία των υπουργών μέχρι και το αντισυνταγματικό χαράτσι που βάφτισε ασφάλιστρο κινήτρου- υπάρχει ένας Βενιζέλος. Τελικά, μάλλον είχε δίκιο ο «πρύτανης» των συνταγματολόγων, Αριστόβουλος Μάνεσης, όταν έγραφε για τον κ. Βενιζέλο: «Το γεγονός ότι υπήρξε μαθητής μου με έκανε να ελπίζω ότι θα μπορούσα να αναμείνω εκ μέρους του περισσότερο μέτρο στην προπέτεια και ολιγότερη μετριότητα στα νομικά του». Ιδού μερικά από τα πιο ευφάνταστα επιτεύγματα του.

Ο άνθρωπος που αθώωσε τον Άκη

Όταν η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, το 2005, είχε φτάσει πολύ κοντά στον Άκη Τσοχατζόπουλο, εντοπίζοντας τραπεζικούς λογαριασμούς της Drumilam offshore εταιρίας η οποία ήταν μπλεγμένη και στους ρωσικούς πυραύλους ΤΟr-Μ1, ο Βενιζέλος κατακεραύνωνε τους πάντες, υποστηρίζοντας τον πρώην υπουργό.

Το μεγάλο πανηγύρι στήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2005 στην Ολομέλεια της Βουλής, όταν εισήχθη προς συζήτηση το πόρισμα της εξεταστικής. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος διέρρηξε τα ιμάτια του για την αθωότητα του Τσοχατζόπουλου. «Η υπόθεση αυτή ξεκίνησε ως ένα τεράστιο πολιτικό και ενδεχομένως ποινικό σκάνδαλο και σήμερα (25/2/2005) η υπόθεση αυτή έχει εξατμιστεί. (…) Μας λέει η ΝΔ ότι υπάρχει ύποπτη διακίνηση χρημάτων με δήθεν παραλήπτες, οποίοι μπορεί να είναι και πολιτικά πρόσωπα. Δεν υπάρχει τίποτα απολύτως!», έλεγε τότε ο Ευάγγελος Βενιζέλος και εξηγούσε πως δεν επρόκειτο για αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών, αλλά για αριθμούς τηλεφώνων. «Εγώ πήρα τηλέφωνο και βγήκε ο Σπηλιωτόπουλος» έλεγε τότε ως συνήγορος υπερασπίσεως του Άκη Τσοχατζόπουλου, ενώ παράλληλα έστελνε πιθανόν έμμεσο μήνυμα στη ΝΔ.

Τότε, για τον Ευάγγελο Βενιζέλο οι κατηγορίες κατά του Άκη Τσοχατζόπουλου για μίζες από τα εξοπλιστικά ήταν «πλεκτάνη». «Δεν προκύπτει κανένα στοιχείο πιθανής τέλεσης ποινικού αδικήματος από τους κυρίους Τσοχατζόπουλο και Παπαντωνίου (…), που επί μήνες προσεβλήθησαν και διασύρθηκαν αδίκως». Το μνημειώδες αυτό κείμενο κοσμεί ακόμα και σήμερα η υπογραφή του Ευάγ. Βενιζέλου. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έφτασε μάλιστα στο σημείο να καλεί από το βήμα της Βουλής να ζητήσει η ΝΔ συγνώμη από τον κ. Τσοχατζόπουλο διότι τον «ταλαιπωρεί». Δυστυχώς για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, τα γραπτά μένουν, με αποτέλεσμα τα όσα έγιναν να τον εκθέτουν ανεπανόρθωτα σήμερα.

Ο εργατοπατέρας

Το 2005, έφτασε στην Ελλάδα από το Μόναχο η δικογραφία που αφορούσε την προμήθεια των υποβρυχίων, σύμφωνα με την οποία προέκυπτε πως η γερμανική εταιρία HDW κατάφερε να προμηθεύσει την Ελλάδα με 3 υποβρύχια S214 και τρία S209, εφαρμόζοντας ένα σχέδιο εξαγοράς πολιτικών προσώπων και κρατικών υπαλλήλων. Αφότου άνοιξε η δικογραφία του Μονάχου για τα υποβρύχια, το ελληνικό ΣΔΟΕ έκανε ελέγχους στα ναυπηγεία και διαπίστωσε πως τα περισσότερα αντισταθμιστικά οφέλη δεν είχαν υλοποιηθεί από τους Γερμανούς. Έτσι η εταιρία όφειλε να πληρώσει ρήτρες στην ελληνική κυβέρνηση. Ο κ. Βενιζέλος όμως, με τον νόμο 3885/2010, «καθάρισε» τα ναυπηγεία και τους Γερμανούς από κάθε υποχρέωση με τη δικαιολογία πως κινδύνευαν οι εργαζόμενοι να χάσουν τις θέσεις τους. Έτσι το ελληνικό δημόσιο παραιτείται από κάθε απαίτηση ρήτρας και δικαιωμάτων που απορρέουν από ζημιογόνες συμβάσεις. Η εταιρία αμνηστεύεται φορολογικά και τα ναυπηγεία δίνονται στον Ισκαντάρ Σάφα.

0 υπουργός του «Τhe Mall»

Ο Μίδας ό,τι άγγιζε το έκανε χρυσό, σύμφωνα με τη μυθολογία. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, από την άλλη, ό,τι πιάνει το κάνει νόμιμο. Κάπως έτσι έγινε και με την υπόθεση του μεγαλύτερου αυθαιρέτου της Ευρώπης, του εμπορικού κέντρου Τhe Mall στο Μαρούσι, το οποίο χτίστηκε και λειτουργεί με το πρόσχημα των Ολυμπιακών Αγώνων. Το Τhe Mall της Αθήνας δεν είναι άλλο από το Χωριό Τύπου των Ολυμπιακών Αγώνων, το οποίο μάλιστα εγκαινιάστηκε ένα χρόνο μετά τους Ολυμπιακούς! Ουσιαστικά, η συμφωνία που έγινε μεταξύ της Lamda Development, εταιρίας του Ομίλου Λάτση, και του κράτους ήταν η εξής: Η Lamda θα έφτιαχνε και θα νοίκιαζε στον «Αθήνα 2004» κατοικίες προκειμένου 1.6οο ξένοι δημοσιογράφοι να έχουν πού να μείνουν τις 15 μέρες των Ολυμπιακών. Σε αντάλλαγμα το κράτος θα νομοθετούσε ώστε η Lamdaνα χτίσει ένα κτίριο 75.000 τετραγωνικών, σε 43 στρέμματα του ΟΕΚ, με τρόπο που σύμφωνα με το ΣτΕ απαγορεύει το Σύνταγμα. Το 2001, ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Κ. Λαλιώτης, συντάσσει τον νόμο 2947/2001 περί Ολυμπιακής Φιλοξενίας, ο οποίος προβλέπει στο Χωριό Τύπου τη λειτουργία «χώρου υποδοχής πολεοδομικού κέντρου» με συντελεστή δόμησης 1, αλλάζοντας έτσι τη χρήση γης που ήταν αμιγούς κατοικίας. Το ΣτΕ, όμως, με την απόφαση 1528/2003 κρίνει αντισυνταγματικό τον νόμο Λαλιώτη και διατάζει να σταματήσει το έργο.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος όμως είναι αυτός που υφαίνει τον νόμο 3207/2003 περί Ολυμπιακής Προετοιμασίας, με τον οποίο νομιμοποιεί το αυθαίρετο. Μειώνει τον σ.δ. από 2,0 σε 1,9, αλλά επεκτείνει τη χρήση γραφείων και σε άλλο οικοδομικό τετράγωνο. Συνολικά επιτρέπει το χτίσιμο 121.000 τμ στο Χωριό. Ο νομοθέτης Βενιζέλος παίρνει τα μέτρα του, κάνοντας μια επικίνδυνη νομική πατέντα: Ο νόμος έχει τον χαρακτήρα οικοδομικής άδειας και έτσι δεν χρειάζονται υπουργικές αποφάσεις για την εφαρμογή του. Σκοπός του τεχνάσματος ήταν η εξουδετέρωση του ΣτΕ, το οποίο έχει το δικαίωμα να ακυρώσει μια «εκτελεστή διοικητική πράξη», αλλά όχι ένα νόμο. Έτσι, τυπικά η άδεια οικοδομής που δόθηκε στο Μall, επειδή αποτελούσε μέρος του νόμου, δεν μπορούσε να ακυρωθεί από το ΣτΕ.

Proton οι φιλίες

Τον Ιούλιο του 2011 η εφημερίδα Ελευθεροτυπία αποκάλυψε πως δόθηκαν, με απόφαση του κ. Βενιζέλου, 100 εκατομμύρια από τα αδιάθετα του δημοσίου στην τράπεζα Proton του κ. Λαυρεντιάδη. Την εποχή εκείνη ο κ. Λαυρεντιάδης και η τράπεζα του ήταν υπό έλεγχο για υπεξαιρέσεις. Με βάση όμως τον νόμο 2362/95 (νόμος που έγινε ακριβώς για να μην υπάρχουν σκάνδαλα Κοσκωτά), δεν επιτρεπόταν αυτή η χρηματοδότηση, γεγονός που επισφραγίστηκε με την επιστολή των στελεχών του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, στην οποία αναφερόταν πως αυτό είναι παράνομο. Ο κ. Βενιζέλος με νομικά κόλπα ακυρώνει την επιστολή, λέγοντας πως «ήταν παράνομη γιατί δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα» και προχώρησε σε ένα άλλο «νομοθέτημα» για να καλύψει την παρανομία του. Σε άσχετο νόμο, τον 4002/2011, πρόσθεσε άρθρο που ορίζει πως, αν πρόκειται για θέματα συστημικής ευστάθειας των τραπεζών, έχει το δικαίωμα ο εκάστοτε υπουργός να λάβει αποφάσεις χρηματοδότησης των τραπεζών. Μάλιστα ο συγκεκριμένος νόμος φροντίζει να αμνηστεύσει τους υπουργούς Οικονομίας από το 1997.

Νόμος περί ΜΗ ευθύνης υπουργών

Ο συνταγματολόγος κατ’ επανάληψη υπουργός φρόντισε, στο άρθρο 86 του Συντάγματος (για το οποίο έχει εκδοθεί ο εκτελεστικός νόμος 3126/2003), να θεσμοθετήσει το ακαταδίωκτο και την πρακτική ατιμωρησία των υπουργών. Ο νόμος μάλιστα έχει τον ειρωνικό για την κοινή λογική τίτλο «Νόμος περί ευθύνης υπουργών», και σαφώς περιγράφεται πως οι υπουργοί, αν και ίσοι με τους άλλους πολίτες, δεν τιμωρούνται. Ουσιαστικά ο διαβόητος νόμος περί (Μη) ευθύνης υπουργών, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί από διάφορους συνταγματολόγους ως «ανήθικο προνόμιο», φτιάχτηκε για να εξασφαλιστεί η ατιμωρησία των υπουργών. Ο νόμος ορίζει πως η άδεια για την έναρξη διαδικασίας ανάκρισης ή δίωξης υπουργού δίνεται από τη Βουλή και μόνο, ενώ και η περίοδος της παραγραφής των αδικημάτων των υπουργών δεν ακολουθεί αυτή των απλών πολιτών και δεν είναι ημερολογιακή. Το αξιόποινο των πράξεων βουλευτών εξαλείφεται μετά από δύο συνόδους της Βουλής. Δηλαδή η παραγραφή μπορεί να γίνει και σε 1,5 χρόνο, αν υπάρξουν εκλογές και νέα Βουλή στο διάστημα αυτό.

Ο κατάπτυστος νόμος εφαρμόστηκε μετά δόξης και τιμής στην περίπτωση της υπόθεσης Βατοπεδίου. Τρεις υπουργοί (Δούκας, Μπασιάκος, Κοντός), για τους οποίους η ανάκριση είχε συγκεντρώσει σαφή στοιχεία για τη διάπραξη αδικημάτων, δεν οδηγήθηκαν σε δίκη γιατί, με το εσπευσμένο κλείσιμο της Βουλής από την κυβέρνηση Καραμανλή, παραγράφηκαν τα αδικήματα τους.

ΠΑΕ και ξερό ψωμί

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ως υπουργός Πολιτισμού νομοθέτησε και για τα ποδοσφαιρικά. Με βάση τον νόμο 2947/2001 περί ρύθμισης των χρεών των ΠΑΕ, ο οποίος εμφανίστηκε με το πρόσχημα να σωθεί το ποδόσφαιρο, σώθηκαν μερικοί από τους πιο γνωστούς παράγοντες του ελληνικού ποδοσφαίρου που είχαν αφήσει χρέη στο δημόσιο πάνω από 50 εκατ. Ευρώ.

Μediaκοί νόμοι

Τάξη στο τηλεοπτικό τοπίο θέλησε να βάλει ο Ευάγ. Βενιζέλος, ο οποίος έφτιαξε τον νόμο 2328/1995, με βάση τον οποίο οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί της χώρας δεν χρειάζονται παρά μόνο προσωρινή άδεια για να λειτουργήσουν. Με αυτό τον τρόπο έκανε χάρη στους καναλάρχες και τους έβγαλε από τη δύσκολη θέση του ελέγχου ώστε να πάρουν την άδεια. Η αδέσμευτη και ελεύθερη δημοσιογραφία αλληλοδιαπλέκεται και καθίσταται διά νόμου εξαρτώμενη από τα κέφια της πολιτικής, δημιουργώντας μια κατάσταση όπου καναλάρχες και κυβερνήσεις μπορούν να αλληλοεκβιάζονται και να «αυτορρυθμίζονται».

Μπατατούδης- Βενιζέλος σχέσεις των Ακρο(ν)-πολ

Η στήριξη του Ε. Βενιζέλου προς το πρόσωπο του Γ. Μπατατούδη σφραγίστηκε τον Φεβρουάριο του 1999, όταν ο υπουργός Πολιτισμού έπαιρνε το χρυσό κλειδί του ξενοδοχείου «Ακροπόλ» της οδού Πατησίων από τα χέρια του προέδρου της ΠΑΕ ΠΑΟΚ Γιώργου Μπατατούδη. Σε μια κρίσιμη φάση της επιχειρηματικής πορείας του, ο Μπατατούδης καταφέρνει χωρίς ιδιαίτερο κόπο να πουλήσει το ξενοδοχείο στο υπουργείο Πολιτισμού με μια συμφωνία που, όπως χαρακτηρίστηκε από τον Βενιζέλο, κλείστηκε «στην εντυπωσιακά συμφέρουσα τιμή των 4,5 δις δρχ.», εκ των οποίων 1.8 δις δρχ. δόθηκαν ως προκαταβολή. Μέχρι και σήμερα το ιστορικό κτίριο παραμένει αχρησιμοποίητο.
Η υπόθεση του «Ακροπόλ» προκάλεσε μάλιστα θερμό κυβερνητικό επεισόδιο όταν ο Θ. Πάγκαλος άφησε αιχμές για τους χειρισμούς του προκατόχου του. Ο κ. Βενιζέλος πάντως δεν σταμάτησε τη στήριξη του προς τον Μπατατούδη μ ε το «Ακροπόλ», καθώς έχει θεσπίσει ή πειράξει νόμους που έχουν σχέση με το ποδόσφαιρο και τη ρύθμιση των χρεών των ΠΑΕ, ενώ κατά καιρούς προσέφερε μέσω ΟΠΑΠ γενναίες χορηγίες στον Δικέφαλο του Βορρά.

Μεταγραμμένες αλλαγές του Ποινικού Κώδικα

Η πιο σοβαρή υπόθεση πλαστογραφίας στην ιστορία της Ελλάδας πήρε σάρκα και οστά την περίοδο που ο κ Βενιζέλος ήταν υπουργός Δικαιοσύνη. Από το 1989 έως το 1991, παιδιά 400 επωνύμων της Θεσσαλονίκης που εγγράφονταν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού (Γιουγκοσλαβία, Ρουμανία κλπ.) έπαιρναν μεταγραφές σε πανεπιστήμια της Ελλάδας παρουσιάζοντας ψεύτικες βεβαιώσεις για σοβαρές ασθένειες. Οι ευγενείς γόνοι της Θεσσαλονίκης έπασχαν ξαφνικά από καρκίνο, λευχαιμίες και άλλα σοβαρά νοσήματα που βεβαίωναν απατεώνες γιατροί. Όταν αποκαλύφθηκε η υπόθεση, διάφοροι πανεπιστημιακοί επιχείρησαν να την κουκουλώσουν, αρνούμενοι να δώσουν τα στοιχεία των μεταγραφών.

Δύο ανακριτές επί δύο χρόνια ερεύνησαν αυτή την υπόθεση, σχηματίζοντας δικογραφία που δεν χωρούσε σε ένα δωμάτιο. Ασκήθηκαν διώξεις σε 400 άτομα. Οι περισσότεροι θα έμπαιναν φυλακή, αφού οι κατηγορίες ήταν στοιχειοθετημένες. Και τότε ο Ευάγγελος Βενιζέλος νομοθέτησε την αλλαγή του Ποινικού Κώδικα στα συγκεκριμένα άρθρα. Τα κακουργήματα τους έγιναν πλημμελήματα και παραγράφηκαν. Οι φάκελοι έκλεισαν και δεκάδες επώνυμοι απατεώνες, ελεύθεροι πια, συνέχισαν να καθορίζουν τα πολιτικά πράγματα. Αρκετοί από τους φοιτητές που πήραν μεταγραφές με τις ψευδείς βεβαιώσεις όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν, αλλά σήμερα κάνουν πανεπιστημιακή καριέρα.

ΦΙΞ-ΑΛΛΑΤΙΝΗ

Τον Απρίλιο του 2003 ο Ευάγγελος Βενιζέλος, από τη θέση του υπουργού Πολιτισμού, υπέγραψε υπουργικές αποφάσεις με τις οποίες αποχαρακτηρίζονταν από Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία δύο βιομηχανικά μνημεία της Θεσσαλονίκης. Τα εργοστάσια ΦΙΞ και ΑΛΛΑΤΙΝΗ. Και τα δύο σε περιοχές της Θεσσαλονίκης με μεγάλη αξία γης. Οι ιδιοκτήτες τους δηλαδή, οι οποίοι είχαν ήδη αποζημιωθεί για τους χαρακτηρισμούς, θα γίνονταν σκανδαλωδώς πιο πλούσιοι. Είναι χαρακτηριστικό πως οι ιδιοκτήτες του ΑΛΛΑΤΙΝΗ είχαν πάρει δικαίωμα μεταφοράς συντελεστή δόμησης για 110.000 τετραγωνικά μέτρα. Παρ” όλα αυτά, ο υπουργός αποχαρακτήρισε τμήματα του μνημείου για να οικοδομήσει η ιδιοκτήτρια εταιρία 5 εξαώροφες οικοδομές, 1 πενταώροφη, 1 μονοκατοικία και 400 θέσεις πάρκινγκ. Δύο χρόνια μετά, το 2005, το Ε” Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε πως οι αποχαρακτηρισμοί είναι παράνομοι. Επικαλέστηκε μάλιστα το άρθρο 24 του Συντάγματος, με βάση το οποίο ο συντελεστής δόμησης 4,2 για τα έργα αυτά ήταν πέρα από κάθε έννοια ισότητας, καθώς στην περιοχή ο πραγματικός συντελεστής ήταν μόλις 2,2.

Δίχρωμο και συνταγματικά ορθό

Αρκετά χρόνια νωρίτερα και πιο συγκεκριμένα στις 29 Μαρτίου 1985, κατά τη διάρκεια της προεδρικής εκλογής του Χρήστου Σαρτζετάκη, προέκυψαν αρκετά θέματα και φυσικά ήταν πρωταγωνιστής και ο συνταγματολόγος Ευάγγελος Βενιζέλος. Η ψηφοφορία αυτή έχει μείνει ιστορική όχι μόνο λόγω της διαμάχης που προκάλεσε το αν ο Γιάννης Αλευράς είχε -ως ασκών χρέη προέδρου της Δημοκρατίας- δικαίωμα ψήφου, όσο για τα περιβόητα γαλάζια ψηφοδέλτια επί των οποίων αναγράφτηκε το όνομα του Χρ. Σαρτζετάκη. Για την ψηφοφορία χρησιμοποιήθηκαν ψηφοδέλτια διαφορετικού χρώματος για κάθε υποψήφιο, κάτι που η τότε αξιωματική αντιπολίτευση (Νέα Δημοκρατία) κατήγγειλε ως απόπειρα ακύρωσης του μυστικού χαρακτήρα της ψηφοφορίας, επειδή, όπως υποστήριξε, το χρώμα του κάθε ψηφοδελτίου διακρινόταν από τον ημιδιαφανή φάκελο. Λέγεται μάλιστα ότι ο ίδιος ο Αν. Παπανδρέου έδωσε εντολή να τοποθετηθεί πάνω από την κάλπη ισχυρή λάμπα, προκειμένου να «εκτίθενται» όσοι τυχόν επέλεγαν τη λευκή και όχι τη γαλάζια ψήφο, γεγονός που καταγγέλθηκε ως ωμή παραβίαση της μυστικότητας της ψήφου. Ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, ως συνταγματολόγος, ήταν εξ αυτών που νομιμοποίησαν τα πολύχρωμα ψηφοδέλτια στην εκλογή του Χρ. Σαρτζετάκη ως προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Βρόμικο ’89… αλλά όχι παραπομπή

Όταν ξέσπασε το σκάνδαλο Κοσκωτά και τέθηκε το ζήτημα υπεράσπισης του Ανδρέα Παπανδρέου, ο Ευάγγελος Βενιζέλος στάθηκε στο πλευρό του. Ο συνταγματολόγος Ευάγγελος Βενιζέλος γνωμάτευσε για τη μη παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο. Αυτή ήταν και η πρώτη μεγάλη εμφάνιση του κ. Βενιζέλου στην πολιτική ζωή. Ανέλαβε την υπεράσπιση του Ανδρέα Παπανδρέου σε μια περίοδο που ο τότε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ βαλλόταν από παντού, και όχι μόνο δεν «κάηκε», αλλά ξεκίνησε μια… λαμπρή πολιτική σταδιοδρομία.