Βγήκε τελικά η πολυαναμενόμενη απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης (Δ.Δ.Χ.) για την δικαστική διαμάχη Γερμανίας – Ιταλίας και το θέμα του Διστόμου.
Η ιταλο-γερμανική διαφορά αφορούσε αποφάσεις ιταλικών δικαστηρίων, οι οποίες, παρά τη δικαστική ασυλία της Γερμανίας, αναγνώρισαν και επιδίκασαν αποζημιώσεις σε θύματα σοβαρών παραβιάσεων του ανθρωπιστικού δικαίου, που τελέσθηκαν την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τα γερμανικά ναζιστικά στρατεύματα κατοχής.
Η Γερμανία είχε προσφύγει στη Χάγη επιδιώκοντας την καταδίκη της Ιταλίας, με το επιχείρημα ότι τα ιταλικά δικαστήρια δεν σεβάστηκαν την ετεροδικία της Γερμανίας όταν έκριναν υπέρ της καταβολής αποζημιώσεων προς τους συγγενείς θυμάτων του ναζισμού στην Ευρώπη.
Η ιταλική πλευρά υποστήριξε ότι δεν μπορεί να τεκμηριωθεί ετεροδικία για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (όπως είναι τα εγκλήματα που διέπραξαν τα ναζιστικά στρατεύματα) και ότι η ετεροδικία μπορεί να υφίσταται μόνο για την επίλυση διαφορών μεταξύ φιλικών κρατών.
Μία από τις συγκεκριμένες υποθέσεις αφορούσε την εκτέλεση, επί ιταλικού εδάφους, της απόφασης του
Πρωτοδικείου Λιβαδειάς, η οποία ήταν επικυρωμένη από τον
Άρειο Πάγο και είχε επιδικάσει αποζημιώσεις 28 εκατομμυρίων ευρώ στα θύματα της ναζιστικής σφαγής του Διστόμου.
Αυτό το σημείο αποτελούσε και το έναυσμα της ελληνικής παρέμβασης στη δικαστική διαμάχη μεταξύ Γερμανίας - Ιταλίας.
Η Ελλάδα έκανε παρέμβαση υπέρ της Ιταλίας στην υπόθεση.
Η χώρα μας, εκπροσωπούμενη από τον καθηγητή Στέλιο Περράκη ως πληρεξούσιο, τον πρέσβη της Ελλάδος στην Ολλανδία Ιωάννη Οικονομίδη, ως αναπληρωτή πληρεξούσιο, τον καθηγητή Αντώνη Μπρεδήμα ως σύμβουλο και δικηγόρο, και τη λέκτορα Μαρία-Ντανιέλλα Μαρούδα ως σύμβουλο, παρουσίασε τις απόψεις της γύρω από το ζήτημα της δικαστικής κρατικής ασυλίας, υπό το φως των εξελίξεων του Διεθνούς Δικαίου σε συνάρτηση με το δικαίωμα των θυμάτων διεθνών εγκλημάτων για επανόρθωση, την Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου.
Δυστυχώς, η απόφαση του Δ.Δ.Χ. ήταν αρνητική για την ελληνική πλευρά, γεμίζοντας με πικρία τους συγγενείς των θυμάτων του μαρτυρικού Διστόμου. Ακόμα και σήμερα, παρότι έχουν περάσει 68 χρόνια από την τρομερή σφαγή που διέπραξαν οι ναζί στο συγκεκριμένο χωριό της Βοιωτίας, οι σφαγιασθέντες παραμένουν αδικαίωτοι. Και η πικρία είναι ακόμα μεγαλύτερη αν σκεφτούμε ότι
οι συγγενείς των θυμάτων έδωσαν μόνοι τους έναν αξιοθαύμαστο δικαστικό αγώνα ενάντια στο γερμανικό κράτος, χωρίς να τους υποστηρίξει ούτε μια στιγμή το ελληνικό κράτος. Και όχι μόνο δεν τους υποστήριξε το ελληνικό κράτος και δεν διεκδίκησε ποτέ τις πολεμικές αποζημιώσεις που χρωστάνε οι Γερμανοί στην Ελλάδα, αλλά προσπάθησε κιόλας να τους βάλει ένα σωρό εμπόδια στο δρόμο τους. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η κατάπτυστη απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης Μιχάλη Σταθόπουλου (επί κυβέρνησης Σημίτη), ο οποίος είχε αρνηθεί να δώσει την άδεια για την εκτέλεση της απόφασης του Αρείου Πάγου που δικαίωνε τους συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου.
Παρόλα αυτά, δεν πρέπει να επικρατήσει κλίμα απογοήτευσης. Αντιθέτως, είναι ανάγκη να διεκδικήσει έστω και τώρα το ίδιο το ελληνικό κράτος με αποφασιστικότητα τις πολεμικές αποζημιώσεις που χρωστάνε και οι Γερμανοί στη χώρα μας και ακόμα δεν μας τις έχουν δώσει.
Ο καθηγητής
Στέλιος Περράκης, που εκπροσώπησε την Ελλάδα στην παρέμβασή της στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (Δ.Δ.Χ.), δήλωσε ότι το ελληνικό κράτος θα πρέπει να προχωρήσει στη διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων. Σχολιάζοντας την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου για τις αποζημιώσεις των θυμάτων του ολοκαυτώματος του Διστόμου είπε τα εξής :
«Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου είναι σαφώς σε μία συντηρητική γραμμή με μία εξαιρετικά στενή ερμηνεία του ισχύοντος Διεθνούς Δικαίου, ιδίως του εθιμικού Διεθνούς Δικαίου, με την έννοια ότι δεν διαπίστωσε καμία μετακίνηση πρακτικής στο θέμα της ετεροδικίας των κρατών, όταν μάλιστα τίθεται ζήτημα από την πλευρά ιδιωτών οι οποίοι με αγωγές τους επικαλούμενοι παραβιάσεις σοβαρές, ανθρωπιστικού δικαίου και δικαιωμάτων του ανθρώπου, σε διάρκεια ένοπλων συρράξεων, κατοχής κ.λπ., ζητούν επανόρθωση. Είναι ένας δρόμος που ακολουθήσαμε και στην Ελλάδα, είναι ένας δρόμος που είναι η καινούργια, αν θέλετε, αντίληψη, πέρα από την κλασσική παραδοσιακή, της διακρατικής συνεννόησης προκειμένου να υπάρξουν επανορθώσεις» και
πρόσθεσε ότι η Ελληνική Δημοκρατία θα πρέπει να διεκδικήσει τις αποζημιώσεις με τυπικό τρόπο, δηλαδή «να ξαναπιάσει τη σκυτάλη από εκείνη την περίφημη ρηματική διακοίνωση του 1995, η οποία έμεινε αναπάντητη και επί πολλές δεκαετίες μετά, βέβαια αυτό είναι μία απόφαση πολιτική, δεν ανήκει σε μένα, λέω την προσωπική μου άποψη αυτή τη στιγμή, προκειμένου να διεκδικήσουμε τις επανορθώσεις για όλα τα ολοκαυτώματα που γίνανε στην Ελλάδα, καθώς επίσης, αυτοτελές ζήτημα είναι αυτό, το θέμα του αναγκαστικού δανείου του 1942 - 1943. Ξέρετε, ο αγώνας για την δικαίωση είναι μακρύς και δυστυχώς ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος δεν λέει ακόμα να κλείσει, πόσο μάλιστα όταν βγαίνουν και τέτοιες αποφάσεις».
Η δικηγόρος
Κέλλυ Σταμούλη σχολίασε την ευνοϊκή για τους Γερμανούς απόφαση του Διεθνούς δικαστηρίου, τονίζοντας πως
«η απόφαση της Χάγης ουσιαστικά εναποθέτει την ευθύνη της διεκδίκησης των αποζημιώσεων στο Κράτος. Μέχρι στιγμής το ελληνικό κράτος ποτέ δεν διεκδίκησε αυτά που δικαιούται από τη Γερμανία. Ελπίζουμε ότι η συντηρητική αυτή απόφαση της Χάγης θα κινητοποιήσει την ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να δικαιωθούν και στην πράξη οι Διστομίτες αλλά και όλοι οι συγγενείς των θυμάτων ανά την Ελλάδα».
Την αρνητική για τη χώρα μας απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης αναφορικά με τις γερμανικές αποζημιώσεις, σχολίασε ο γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Θυμάτων Γερμανικής Κατοχής, δικηγόρος, Μιλτιάδης Σφουντούρης.
«Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι αρνητική σε όλα της τα σημεία. Υπάρχει ένας δικονομικός κανόνας ότι τα εγκλήματα έγιναν, τα δικαιώματα υπάρχουν, αλλά θα πρέπει να τα διεκδικήσουν κράτη. Δηλαδή διάδικοι και διεκδικητές πρέπει να είναι μόνο κράτη», ανέφερε ο Σφουντούρης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο δικηγόρος επισημαίνει ότι αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι να πειστούν τα κράτη και να καταθέσουν προσφυγές, ώστε να διεκδικήσουν τις αποζημιώσεις από την Γερμανία για τις θηριωδίες που έγιναν κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής.
Επιπλέον, ο Μιλτιάδης Σφουντούρης αναφέρει ότι
το θετικό για την ελληνική πλευρά είναι η κίνηση των 28 βουλευτών, που υπέβαλαν αίτημα προκειμένου να συζητηθεί στην Βουλή το θέμα της διεκδίκησης (από το ίδιο το ελληνικό κράτος) των γερμανικών αποζημιώσεων.
Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που υπογράφεται από βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ και της Δημοκρατικής Αριστεράς.
Παραθέτουμε το πλήρες κείμενο της επιστολής που υπέγραψαν οι 28 βουλευτές.
"Αξιότιμοι κύριοι Πρόεδροι,
Με τη Συνδιάσκεψη της Ρώμης το 1942, οι Γερμανοί και οι Ιταλοί αυθαίρετα αποφάσισαν ότι η Ελλάδα όφειλε να δανείζει τις δύο χώρες τόσο με σκοπό τη συντήρηση των στρατευμάτων τους, όσο και με επιπλέον ποσά για άλλους σκοπούς. Με αυτόν τον τρόπο η Ελλάδα δάνεισε τις χώρες που την είχαν ουσιαστικά υποδουλώσει. Η χώρα μας από δανειζόμενος μετατράπηκε σε δανειστή την χειρότερη περίοδο της ιστορίας της.
Ενώ, όμως, η Ιταλία αποπλήρωσε το δάνειό της προς την Ελλάδα και ο Χίτλερ είχε ξεκινήσει τις διαδικασίες αποπληρωμής του αντίστοιχου γερμανικού δανείου, οι ενέργειες αυτές σταμάτησαν.
Η Γερμανία σήμερα οφείλει στη χώρα μας περίπου 54 δις ευρώ (χωρίς τους τόκους) προκειμένου να αποπληρώσει το δάνειο το οποίο μας επέβαλε.
Η καταστροφή, υλική και ανθρώπινη, που προκάλεσε η Γερμανία στην Ελλάδα, ήταν απαράμιλλης σκληρότητας. Εκτός από το αναγκαστικό δάνειο, η Γερμανία χρωστάει στην Ελλάδα τόσο τις επανορθώσεις που σχετίζονται με την, κατά τη διάρκεια της κατοχής, καταστροφή της ελληνικής οικονομίας, όσο και με τις αποζημιώσεις που συνδέονται με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς και τα πολιτιστικά αγαθά που έκλεψαν ή λεηλάτησαν οι Γερμανοί.
Το ποσό για την καταστροφή των υποδομών της ελληνικής οικονομίας που μας οφείλει η Γερμανία ανέρχεται στα 108 δις ευρώ (χωρίς τους τόκους).
Σημειωτέον δε ότι η Γερμανία έχει αποπληρώσει όλες τις χώρες τις οποίες κατέκτησε και πολέμησε, στη βάση των επανορθώσεων που όρισε η διασυμμαχική επιτροπή των Παρισίων το 1946, πλην της Ελλάδας. Η αδικία είναι προφανής.
Σήμερα αθροίζονται, το λιγότερο, 65 ψηφίσματα προς την ελληνική κυβέρνηση, από ποικίλους φορείς, με θέμα τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών.
Ζητάμε να συζητηθεί το ζήτημα του γερμανικού κατοχικού δανείου, των γερμανικών επανορθώσεων και των αποζημιώσεων που αφορούν τα θύματα και τους ελληνικούς θησαυρούς.
Παρακαλούμε πολύ όπως κληθούν σύμφωνα με το άρθρο 41Α του κανονισμού της Βουλής ενώπιον των τριών συναρμόδιων Επιτροπών:
α) Ο Υπουργός Οικονομικών κ. Ε. Βενιζέλος
β) Ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Σ. Δήμας
γ) Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Δ. Αβραμόπουλος
δ) Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων κ. Μ. Παπαϊωάννου
ε) Εκπρόσωποι των φορέων που ασχολούνται με τα εν λόγω ζητήματα"
Την επιστολή συνυπέγραψαν οι κ.κ. βουλευτές
Παναγιώτης Κουρουμπλής (ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ)
Τσίπρας Αλέξιος (Πρόεδρος Κ.Ο. ΣΥ.ΡΙΖ.Α.)
Αντωνακόπουλος Παναγιώτης (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Βαλυράκης Ιωσήφ (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Γρηγοράκος Λεωνίδας (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Δρίτσας Θεόδωρος (ΣΥ.ΡΙΖ.Α)
Θεοδωρίδης Ηλίας (ΠΑ.ΣΟ.Κ)
Καϊλή Ευδοξία-Εύα (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Καμμένος Παναγιώτης (Ανεξάρτητοι)
Καραγκούνης Κωνσταντίνος (Ν.Δ.)
Καρύδης Δημήτριος (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Λαφαζάνης Παναγιώτης (ΣΥ.ΡΙΖ.Α)
Μαρκόπουλος Κωνσταντίνος (Ν.Δ.)
Μουλόπουλος Βασίλειος (ΣΥ.ΡΙΖ.Α.)
Νταλάρα Άννα (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Οικονόμου Βασίλειος (ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ)
Παπαδημούλης Δημήτριος (ΣΥ.ΡΙΖ.Α.)
Παπαδόπουλος Αθανάσιος (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Παπαχρήστος Ευάγγελος (ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ)
Παπουτσής Δημήτριος (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Σακοράφα Σοφία (ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ)
Σκραφνάκη Μαρία (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Στασινός Παύλος (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Τζαβάρας Κωνσταντίνος (Ν.Δ.)
Τόγιας Βασίλειος (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Τσόνογλου-Βυλλιώτη Βασιλική (ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Τσούκαλης Νικόλαος (ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ)
Χαρακόπουλος Μάξιμος (Ν.Δ.)
Είναι ανάγκη, έστω και τώρα, το ίδιο το ελληνικό κράτος να διεκδικήσει αυτά που μας χρωστάει η Γερμανία. Έχουμε ιστορική μνήμη. Δεν ξεχνάμε τα δεινά που υπέστη η Ελλάδα κατά την περίοδο της κατοχής.
Τα εγκλήματα του ναζισμού κατά της ανθρωπότητας δεν παραγράφονται.
