Η 13η Δεκεμβρίου είναι μαύρη επέτειος. Είναι η μέρα που μας φέρνει στο μυαλό την τραγωδία των Καλαβρύτων. Είναι μέρα μνήμης του καλαβρυτινού ολοκαύτωματος του 1943.
Επειδή ακόμα και σήμερα υπάρχουν ορισμένοι αμετανόητοι ακροδεξιοί – νεοναζί – φασίστες (όπως π.χ. τα μέλη της νεοναζιστικής συμμορίας «Χρυσή Αυγή») που παραποιούν σκόπιμα την ιστορία και διαστρεβλώνουν την αλήθεια με στόχο να αγιοποιήσουν τον ναζισμό και να παραπληροφορήσουν τους πολίτες, εμείς θεωρούμε αναγκαίο να παραθέσουμε συνοπτικά τα ιστορικά γεγονότα που σχετίζονται με τη σφαγή των Καλαβρύτων.
Τον Απρίλιο του 1943, οι γερμανικές κατοχικές δυνάμεις διόρισαν πρωθυπουργό της Ελλάδας ένα άτομο της απόλυτης εμπιστοσύνης τους : τον Ιωάννη Δ. Ράλλη. Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης (1878 – 1946) ήταν γνωστός δεξιός και βασιλόφρων πολιτικός. Μετά την απελευθέρωση της χώρας δικάστηκε για εθνική προδοσία και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη.
Την περίοδο της Πρωθυπουργίας του Ράλλη, διαπράχθηκε στα Καλάβρυτα μια από τις μεγαλύτερες ναζιστικές κτηνωδίες. Από το Μάιο του 1941 ως το Σεπτέμβριο του 1943 τα Καλάβρυτα βρίσκονταν υπό ιταλική κατοχή. Μέσα σε αυτό το διάστημα, οι κατοχικές στρατιωτικές δυνάμεις βομβάρδισαν και πυρπόλησαν αρκετά χωριά της ευρύτερης περιοχής των Καλαβρύτων.
Ιούλιος 1943 : Τα γερμανικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν τα χωριά Λαπάτα, Τρεχλό, Μάνεσι. Μεταξύ των 16 θυμάτων ήταν και μικρά παιδιά.
Αύγουστος 1943 : Πυρπόληση του χωριού Άνω Λουσοί. Εκτέλεση 4 κατοίκων. Απαγχονισμός στην πλατεία του Χελμού των Καλαβρύτων του νεαρού Κωνσταντίνου Παυλόπουλου που ήταν μέλος της ΕΠΟΝ.
Νοέμβριος 1943 : Βομβαρδισμός του χωριού Βυσωκά. 13 νεκροί, τραυματίες και καταστροφή σπιτιών.
Μέσα στο καλοκαίρι του 1943 έγιναν και αρκετές μάχες μεταξύ ιταλικών στρατευμάτων και ανταρτών της αντιστασιακής οργάνωσης Ε.Α.Μ. – Ε.Λ.Α.Σ. .
Στις 9 Σεπτεμβρίου 1943 οι Ιταλοί αφοπλίζονται από τους Γερμανούς που αναλαμβάνουν τη στρατιωτική διοίκηση της Πελοποννήσου. Στις 16 – 18 Οκτωβρίου 1943 έγινε η μάχη της Κερπινής, μεταξύ του γερμανικού λόχου του υπολοχαγού Σόμπερ και του (αντιστασιακού) Τάγματος Καλαβρύτων υπό την ηγεσία του Σφακιανού Αρετάκη. Οι αντάρτες του Ε.Α.Μ. – Ε.Λ.Α.Σ. συνέλαβαν 83 Γερμανούς αιχμαλώτους και 3 τραυματίες τους οποίους οδήγησαν στα Καλάβρυτα και τους έκλεισαν στο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου.
Η ιστορία του αγώνα για την ελευθερία, ενάντια στο ναζισμό και το φασισμό, επρόκειτο σε λίγες μέρες να γραφτεί με αίμα. Στις 29 Νοεμβρίου 1943 γερμανικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν ανηλεώς το χωριό Σκεπαστό, στο οποίο ήταν η έδρα των ανταρτών. Το αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν 13 άμαχοι πολίτες και το χωριό να υποστεί ανυπολόγιστη καταστροφή. Η ναζιστική βαρβαρότητα όμως δεν είχε φθάσει στο τέλος της. Η Βέρμαχτ (δηλαδή ο στρατός της ναζιστικής Γερμανίας) αποφάσισε να υλοποιήσει μια οργανωμένη εκκαθαριστική επιχείρηση στην περιοχή των Καλαβρύτων, γνωστή ως «Επιχείρηση Καλάβρυτα» («Unternehmen Kalawrita»), από 5 έως 15 Δεκεμβρίου 1943, με στόχο να απελευθερώσει τους Γερμανούς αιχμαλώτους της μάχης της Κερπινής, να εξοντώσει τους αντάρτες της Εθνικής Αντίστασης αλλά και όλο τον ανδρικό πληθυσμό των Καλαβρύτων. Οι γερμανικές κατοχικές δυνάμεις είχαν αρχίσει να ανησυχούν λόγω της έντονης δραστηριότητας των ανταρτών στις ορεινές περιοχές της Αχαΐας αλλά και λόγω της πληροφορίας ότι οι συμμαχικές δυνάμεις σκόπευαν να κάνουν απόβαση στην Πελοπόννησο. Η πληροφορία αυτή βέβαια ήταν ψευδής.
Στις 25 Νοεμβρίου 1943 ο διοικητής του (γερμανικού) Συντάγματος ορεινών καταδρομών συνταγματάρχης Καρλ Φον Λε Σουϊρ (Karl Von Le Suire) συντάσσει και υπογράφει τη διαταγή της «Επιχείρησης Καλάβρυτα». Στις 5 Δεκεμβρίου το σχέδιο τίθεται σε εφαρμογή. Τα στρατεύματα ξεκινούν από Τρίπολη, Αίγιο και Πάτρα, με κατεύθυνση την επαρχία Καλαβρύτων και κατάληξη τα Καλάβρυτα. Οι Γερμανικές δυνάμεις του Αιγίου με επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Εμπερσμπέργκερ (Ebersberger), πηγαίνουν στα Καλάβρυτα με 3 πεζοπόρα τμήματα.
Οι Γερμανικές δυνάμεις που ξεκινούν από την Πάτρα, στις 05/12/1943 με 250 μηχανοκίνητα και χιλιάδες στρατιώτες, με κατεύθυνση τα Καλάβρυτα, έχουν επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Γιούλιους Βέλφινγκερ (G. Wolfinger) και ακολουθούν το δρόμο Πάτρα - Χαλανδρίτσα – Καλάβρυτα. Λόγω τραυματισμού του καθ’ οδόν, την όλη ευθύνη της επιχείρησης ανάλαβε τελικά ο διοικητής του Αιγίου Χανς Εμπερσμπέργκερ (Hans Ebersberger). Ο Εμπερσμπέργκερ έχει μαζί του τον Αυστριακό υπολοχαγό Βίλλιμπαλντ Ακαμπχούμπερ και 25 επίλεκτους δολοφόνους που ήταν απόφοιτοι της Σχολής Εγκληματιών του Βερολίνου. Από την Τρίπολη ξεκινούν στρατιωτικές δυνάμεις υπό τον Γκνας (Gnass) και τον Κόκετ και φθάνουν στην Κάτω Κλειτορία.
Στις 07/12, τα πεζοπόρα στρατιωτικά τμήματα σκορπούν τον τρόμο και το θάνατο στους κατοίκους των χωριών. Στην Κάτω Βλασία σκότωσαν 3 άνδρες και 1 γυναίκα και στον Κάλανο 3 βοσκούς από τα Καλάβρυτα και έναν ακόμη πολίτη. Μετά χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: η μία πήγε προς Λεχούρι - Τριπόταμα - Δίβρη και επέστρεψε από Μορόχοβα - Λειβάρτζι και η άλλη συνέχισε προς Καλάβρυτα. Την ίδια μέρα οι αντάρτες εκτελούν τους 83 Γερμανούς αιχμαλώτους στο βουνό Χελμός.
Στις 08/12, τα γερμανικά στρατεύματα πέρασαν από το Μάνεσι και το Σαραδί, σκότωσαν 1 άνδρα.
Στις 07/12 , πεζοπόρες φάλαγγες από το Αίγιο προχωρούν κάνοντας εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και αφού κατέβηκαν από την οροσειρά Σταυριά πάνω από το χωριό Ρογοί, τοποθέτησαν μυδράλια και όλμους.
Στις 08/12, ο Ebersberger χώρισε το στρατό σε δύο ομάδες και μπήκαν το πρωί στους Ρογούς. Έκαψαν ολοσχερώς το χωριό και εκτέλεσαν 65 άνδρες και παιδιά. Άλλη ομάδα μπήκε την ίδια ημέρα στην Κερπινή, έβαλαν φωτιά και εκτέλεσαν 38 άνδρες και παιδιά,
Στη συνέχεια, έκαψαν την Άνω και Κάτω Ζαχλωρού και σκότωσαν 19 άνδρες. Ακολούθως έφτασαν στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου και σκότωσαν 16 άτομα, ενώ εκτέλεσαν και 9 μοναχούς, στη θέση Ψηλός Σταυρός.
Στις 09/12, έφτασαν στο χωριό Σούβαρδο, όπου έβαλαν φωτιά και σκότωσαν 5 άνδρες, το ίδιο και στο χωριό Βραχνί, όπου σκότωσαν 6 άνδρες.
Στη στάση της Κερπινής εγκαταστάθηκε Γερμανική διμοιρία. Στη θέση αυτή εκτελέστηκαν 4 άνδρες.
Στις 10/12, εκτέλεσαν στο χωριό Συρμπάνι (Πριόλιθος) 5 άνδρες. Το Σάββατο το βράδυ στις 11/12/1943, οι Γερμανοί, με 12 Έλληνες οδηγούς, κατευθύνθηκαν προς το χωριό Μάζι και στη συνέχεια στη θέση Μαγέρου στις 12/12, όπου βρήκαν τους εκτελεσθέντες Γερμανούς. Εκεί εκτέλεσαν 10 Μαζαίους.
Στις 09/12, περνώντας από τις Αυλές των Καλαβρύτων, Γερμανικές δυνάμεις, με επικεφαλής τον Ebersberger, μπήκαν στα Καλάβρυτα. Ο Ebersberger υποσχέθηκε ότι δεν θα πειράξει τους κατοίκους και ότι θα αναζητήσει μονάχα τους αιχμαλώτους της μάχης της Κερπινής. (Φυσικά δεν τήρησε την υπόσχεσή του αυτή). Την Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου εστάλη από τον Λε Σουϊρ στην Κοματαντούρ Αιγίου η εντολή της εκτέλεσης του ανδρικού πληθυσμού από 13 έως 80 ετών. Την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου το πρωί, συγκέντρωσαν όλα τα ζώα από τα γύρω χωριά, τα έσφαξαν και τα έστειλαν στην Πάτρα. Την Κυριακή το απόγευμα αποχαιρέτησαν τον Πρόεδρο της κοινότητας και του είπαν ότι τη Δευτέρα το πρωί όλοι οι Γερμανοί θα έφευγαν από τα Καλάβρυτα.Την Κυριακή το βράδυ προς Δευτέρα, ο έχων το γενικό πρόσταγμα διοικητής χώρισε τους στρατιώτες σε 4 ομάδες για να θέσουν σε εφαρμογή τη δολοφονική επιχείρηση.
Ξημερώματα 13ης Δεκεμβρίου : Οι Γερμανοί κτυπούν δαιμονισμένα τις καμπάνες και καλούν τους κατοίκους να συγκεντρωθούν στο Δημοτικό Σχολείο, αφού πάρουν μαζί τους μια κουβέρτα και ψωμί για μια μέρα. (Στόχος τους ήταν με αυτή την εντολή να παραπλανήσουν τους Καλαβρυτινούς και να μην τους υποψιάσουν για τις δολοφονίες που θα ακολουθούσαν). Αφού άρπαξαν με τη βία αρκετά παιδιά από τις δακρυσμένες μανάδες τους, τα οδήγησαν μαζί με τους άνδρες στον τόπο της εκτέλεσης. Τις γυναίκες τις έκλεισαν στις αίθουσες του σχολείου. Στη συνέχεια έβαλαν φωτιά στο Σχολείο. Οι μανάδες και τα μεγαλύτερα παιδιά έσπασαν τα τζάμια και μπόρεσαν να βγουν από το κτίριο.
Στις 13/12 οι Γερμανοί ολοκλήρωσαν την επιχείρηση, πυρπόλησαν και κατέστρεψαν ολοκληρωτικά το χωριό των Καλαβρύτων, λεηλάτησαν ό,τι πολύτιμο υπήρχε και εκτέλεσαν σχεδόν όλο τον ανδρικό πληθυσμό του χωριού από 13 χρονών και πάνω, στη Ράχη του Καππή. Ο συνολικός αριθμός των εκτελεσθέντων ατόμων της ευρύτερης περιοχής των Καλαβρύτων το Δεκέμβριο του 1943 ήταν 1104.
Στις 14/12, ανέβηκαν στο Μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, το λεηλάτησαν, το πυρπόλησαν και εκτέλεσαν 6 άνδρες. Την ίδια ημέρα, λεηλάτησαν το χωριό Βυσωκά, σκότωσαν 3 άνδρες και πέρασαν από το Μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου και το έκαψαν. Επίσης λεηλάτησαν και έκαψαν το μεγαλύτερο μέρος των Μαζεϊκων και μετά έφυγαν.
Στο απόρρητο γερμανικό ραδιογράφημα της 117 Jager Division (Αρ.1595/43), καταγράφεται ο τελικός απολογισμός της Επιχείρησης Καλάβρυτα: "… Κατεστράφησαν ολοκληρωτικά τα χωριά: Ρογοί, Κερπινή, Στάση Κερπινής, Άνω Ζαχλωρού, Κάτω Ζαχλωρού, Σούβαρδο, Βραχνί, Καλάβρυτα, Μοναστήρια Μεγάλου Σπηλαίου και Αγίας Λαύρας, Αγία Κυριακή, Αυλές, Βυσωκά, Φτέρη, Πλατανιώτισσα, Πυργάκι, Βάλτσα, Μελίσσια, Μοναστήρι Ομπλού, Λαπαναγοί, Μάζι, Μαζέικα, Παγκράτι, Μορόχωβα, Δερβένι, Βάλτος, Πλανητέρου, Καλύβια. ...".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου