Ρόζα Σάνινα. Η σκοπεύτρια που έτρεμαν οι ναζί

Μια από τις πιο επικίνδυνες για το στρατό της Ναζιστικής Γερμανίας γυναίκες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν η θρυλική Roza Shanina (Ρόζα Σάνινα) (1924-1945). Η συγκεκριμένη Ρωσίδα υπήρξε μια από τις ικανότερες σκοπεύτριες του Κόκκινου Στρατού, με αξιοθαύμαστες επιδόσεις στα πεδία των μαχών. Το παρακάτω κείμενο αποτελεί ένα μικρό φόρο τιμής σε αυτήν αλλά και στις πολυάριθμες γυναίκες που θυσιάστηκαν στον αγώνα κατά του φασισμού και του ναζισμού.

Η Ρόζα Σάνινα γεννήθηκε στις 3 Απριλίου 1924 στο χωριό Yedma της βορειοδυτικής Σοβιετικής Ένωσης (ΕΣΣΔ). Πήρε το όνομά της από την κομμουνίστρια επαναστάτρια Rosa Luxemburg, η οποία ήταν ιδρυτικό στέλεχος του ΚΚ Γερμανίας. Είχε έξι αδέλφια, ενώ παράλληλα οι γονείς της μεγάλωναν και 3 ορφανά παιδιά.

Ήταν ψηλή, ξανθιά, με γαλάζια μάτια και δυναμικό χαρακτήρα. Αφού τελείωσε τη φοίτησή της στο σχολείο της περιοχής της, σε ηλικία 14 χρονών, παράκουσε τις συμβουλές των γονιών της και περπάτησε περίπου 200 χιλιόμετρα μέσα στα παγωμένα δάση για να φτάσει στον κοντινότερο σιδηροδρομικό σταθμό, που θα τη μετέφερε στην πόλη Arkhangelsk, ώστε να μπορέσει εκεί να συνεχίσει τις σπουδές της.

Δεν ήταν η μοναδική φορά που χρειάστηκε να περπατήσει τεράστιες αποστάσεις για να μορφωθεί. Αξίζει να αναφέρουμε ότι για μια περίοδο αναγκαζόταν να περπατάει καθημερινά 13 χιλιόμετρα για να πάει στο Γυμνάσιο. Παράλληλα, είχε αναλάβει να φροντίζει την άρρωστη θεία της, Agnia Borisova.

Παρά τις δυσκολίες, η νεαρή Ρόζα Σάνινα συνέχισε τις σπουδές της. Το 1938 εντάχθηκε στην Κομσομόλ (Komsomol), δηλαδή στη Νεολαία του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) και στις 11 Σεπτεμβρίου 1941 άρχισε να εργάζεται ως νηπιαγωγός στο Arkhangelsk. Τα πρωινά τα πέρναγε στη δουλειά και τα βράδια στο σπίτι μελετώντας. Επίσης, της άρεσε πολύ το άθλημα του βόλεϊ (volleyball).

Εκείνη την περίοδο η νεαρή Ρόζα γνώρισε τη φρίκη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τις ολέθριες συνέπειές του. Είδε τη Ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ να εισβάλει στην πατρίδα της και το Arkhangelsk να βομβαρδίζεται από τα αεροπλάνα της Luftwaffe (Πολεμική Αεροπορία της Ναζιστικής Γερμανίας). Δύο αδέλφια της είχαν καταταγεί εθελοντικά στον Κόκκινο Στρατό (Red Army) και η ίδια θα ακολουθούσε το παράδειγμά τους.

Ο Δεκέμβριος του 1941 ήταν ο πιο καθοριστικός μήνας για τη ζωή της. Παίρνοντας στα χέρια της ένα γράμμα που την ενημέρωνε ότι ο 19χρονος αδελφός της, Mikhail, σκοτώθηκε στην πολιορκία του Λένινγκραντ, η 17χρονη Ρόζα αποφάσισε να καταταγεί εθελοντικά στον Κόκκινο Στρατό. Χωρίς να φοβάται για τη ζωή της, θεώρησε ύψιστο καθήκον να υπερασπιστεί την πατρίδα της από τους ναζιστές εισβολείς και να πάρει εκδίκηση για τα συνολικά τρία αδέλφια της που σκοτώθηκαν στον πόλεμο.

Άρχισε να μαθαίνει σκοποβολή σε ένα σκοπευτήριο και στις 22 Ιουνίου 1943 έγινε δεκτή στο πρόγραμμα Vsevobuch για την καθολική στρατιωτική εκπαίδευση. Της επέτρεψαν να εγγραφεί στη Γυναικεία Ακαδημία Ελευθέρων Σκοπευτών, όπου συνάντησε την Aleksandra "Sasha" Yekimova και την Kaleriya "Kalya" Petrova, οι οποίες έγιναν φίλες της. Είχε εξαιρετικά εύστοχες βολές και αποφοίτησε από την Ακαδημία με άριστα. Αν και της πρότειναν να μείνει στην Ακαδημία ως εκπαιδεύτρια, η Ρόζα προτίμησε να πάει στα πεδία των μαχών και να αποδείξει σε όλους ότι είναι μια ικανότατη ελεύθερη σκοπεύτρια (sniper) της Σοβιετικής Ένωσης. Υπολογίζεται ότι την περίοδο 1941-1945 έδρασαν συνολικά 2.484 ελεύθερες σκοπεύτριες του Κόκκινου Στρατού.

Στις 2 Απριλίου 1944 η 20χρονη Ρόζα, με το βαθμό του λοχία, εντάχθηκε στην 184^η Μεραρχία Τυφεκιοφόρων, όπου είχε δημιουργηθεί μια ξεχωριστή διμοιρία γυναικών ελεύθερων σκοπευτών. Έγινε διοικητής της διμοιρίας και τρεις μέρες αργότερα, νοτιοανατολικά του Vitebsk, η Ρόζα σκότωσε τον πρώτο Γερμανό στρατιώτη. Το επόμενο διάστημα, οι επιδόσεις της στα πεδία των μαχών ήταν τόσο υψηλές που η φήμη της άρχισε να εξαπλώνεται και εκτός Σοβιετικής Ένωσης και ο αριθμός των θυμάτων της να αυξάνεται.

Μετά τη μάχη του Στάλινγκραντ γίνεται η πρώτη Σοβιετική γυναίκα ελεύθερη σκοπευτής που της απονέμεται το στρατιωτικό μετάλλιο της τιμής. Σύμφωνα με την έκθεση του Ταγματάρχη Degtyarev, μεταξύ 6 και 11 Απριλίου 1944, η Ρόζα σκότωσε 13 στρατιώτες της Ναζιστικής Γερμανίας. Μέχρι το Μάιο του 1944, ο αριθμός των θυμάτων της είχε ανέλθει σε 17. Στις 9 Ιουνίου του 1944 το πορτραίτο της βρισκόταν στο πρωτοσέλιδο της σοβιετικής εφημερίδας «Unichtozhim Vraga». Σε ένα άρθρο για τα κατορθώματά της στην αμερικάνικη εφημερίδα «US News» το Σεπτέμβριο του 1944, της αποδόθηκε ο χαρακτηρισμός «ο αόρατος τρόμος της Ανατολικής Πρωσίας» (unseen terror of East Prussia).

Συνέχισε να παλεύει στην πρώτη γραμμή και στις 26-28 Ιουνίου 1944 συμμετείχε στην εξουδετέρωση των γερμανικών στρατευμάτων κοντά στο Vitebsk και λίγο αργότερα (Ιούλιος 1944) στον αγώνα για την απελευθέρωση του Vilnius (πρωτεύουσα της Λιθουανίας). Στις 31 Αυγούστου 1944 ο αριθμός των θυμάτων της είχε ανέβει στο 42. Παράλληλα, της άρεσε να γράφει ένα πολεμικό ημερολόγιο και να στέλνει επιστολές στην οικογένειά της και στους φίλους της. Το φθινόπωρο του 1944 έγραψε στο ημερολόγιό της πόση θλίψη της προκάλεσε ο χαμός του αγαπημένου της Misha Panarin. Λίγο αργότερα (Δεκέμβριος 1944), τραυματίστηκε από εχθρικά πυρά στο δεξιό ώμο, αλλά μετά από μια σύντομη νοσηλεία, επανήλθε στην ενεργό δράση.

Ακολουθώντας τη μονάδα της στην προέλαση του «Κόκκινου Στρατού», έφθασε στις 15 Ιανουαρίου 1945 στην πόλη Eydtkuhnen της Ανατολικής Πρωσίας, όπου χρησιμοποίησε μια λευκή στρατιωτική στολή καμουφλάζ. Ο συνολικός αριθμός των θυμάτων της ήταν 59, αλλά παρά τις επευφημίες και το θαυμασμό των συμπολεμιστών της, η Ρόζα Σάνινα φρόντιζε να είναι προσγειωμένη και μετριόφρων. Στις 16 Ιανουαρίου 1945 έγραψε στο πολεμικό της ημερολόγιο : «Τι έχω κάνει πραγματικά ; Τίποτα περισσότερο από αυτό που κάνει ένας Σοβιετικός που υπερασπίζεται τη μητέρα πατρίδα !» και πρόσθεσε το εξής : «Η ουσία της προσωπικής μου ευτυχίας είναι να παλεύεις για την ευτυχία των άλλων». Η ομάδα στην οποία ανήκε, είχε χάσει 72 από τα 78 μέλη της, αλλά η Ρόζα δεν έδειξε να κυριεύεται από φόβο. Ήταν απόλυτα προσηλωμένη σε αυτό που θεωρούσε ότι είναι το καθήκον της.

Στις 27 Ιανουαρίου 1945 τραυματίστηκε σοβαρά στο θώρακα, στην προσπάθειά της να προστατεύσει ένα τραυματισμένο αξιωματικό. Ξεψύχησε την επόμενη μέρα, 28 Ιανουαρίου, κοντά στο κτήμα Richau, 3 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του χωριού Ilmsdorf. Ήταν μόλις 20 ετών.